Янгиликлар

Davlat hisobidan yuridik yordam

Ma’lumki, 2024-yil 21-noyabrda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 774-son qarori bilan "Davlat hisobidan yuridik yordam ko‘rsatadigan advokatlarni jalb etish va ularga haq to‘lash tartibi to‘g‘risida NIZOM" tasdiqlandi. Mazkur Nizomning asosiy maqsadi davlat tomonidan fuqarolarga yuridik yordam ko‘rsatish tartibini belgilash hamda fuqarolarning huquqiy himoyasini kafolatlash va ularning qonuniy manfaatlarini himoya qilishdan iboratdir.
Davlat hisobidan yuridik yordam ajratishda nimaga etibor qaratiladi degan savol ko’pchilikda tug’ilishi mumkin. Mazkur Nizomda ushbu savolga javob bo’lib, bunda shaxsning huquqiy holati va ijtimoiy ahvoli hisobga olinadi. Bunday yordamga eng ko‘p ehtiyoj sezadiganlar — aholi kambag‘alligi, nogironligi yoki boshqa ijtimoiy himoyaga muhtoj shaxslar hisoblanadi.
Mazkur qaror bilan Davlat hisobidan yuridik yordam ko‘rsatish uchun advokatlarga haq to‘lash tartibi aniq belgilangan. Misol uchun, advokat tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, tergov jarayonida, sudda ko‘rilayotgan ishlarda va psixiatriya yordami ko‘rsatayotganda yuridik yordam ko‘rsatilgan har bir kun uchun bazaviy hisoblash miqdorining 50 foizi miqdorida, dam olish va bayram (ishlanmaydigan) kunlari es 100 foiz miqdorida haq to’lanadi. Advokatlarga to‘lanadigan haq davlat byudjetidan chiqariladi, shuning uchun bu mablag‘lar aniq va qat'iy nazorat qilinadi. Shu bilan birgalikda, ushbu nizomda advokatlar ko‘rsatgan yuridik yordamning sifatini nazorat qilishning alohida mexanizmlari ham ko‘zda tutilgan.
Shuningdek, Davlat tomonidan jalb etilgan advokatlarning mas'uliyati va huquqlari ham Nizomda o‘rin olgan. Ular yuridik yordamni har tomonlama sifatli va qonun doirasida ko‘rsatishlari zarur. Advokatlar tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlarning sifatiga yuqori talablar qo‘yilgan va ular javobgarlikni o‘z zimmasiga olishadi. Shuningdek, advokatlar ko‘rsatayotgan yuridik xizmatlarning shaffofligi va samaradorligini ta'minlash uchun qat'iy nazorat o‘rnatiladi.
Ushbu nizomning joriy etilishi O‘zbekistondagi yuridik yordam tizimini yanada takomillashtirishga qaratilgan. U nafaqat fuqarolarning huquqiy himoyasini kuchaytirishga, balki advokatlarning mehnatiga adolatli munosabatni ta'minlashga ham xizmat qiladi. Bundan tashqari, davlat tomonidan ko‘rsatiladigan yuridik yordam orqali, ijtimoiy himoyaga muhtoj bo‘lgan fuqarolar o‘z huquqlarini himoya qilish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, ushbu qaror mamlakatimizda yuridik yordam tizimini takomillashtirish va fuqarolarning huquqlarini himoya qilishda yangi bosqichni boshlab berdi. Bu qaror davlat va advokatlar o‘rtasidagi hamkorlikni samarali tarzda tashkil etishga yordam beradi va fuqarolarning huquqiy himoyasini ta'minlashni osonlashtiradi.

Shoxruh Madaminov,
Namangan viloyati adliya
boshqarmasi bosh maslahatchisi