Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimi xodimlari uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitishni tashkil etish yuzasidan USLUBIY KOʻRSATMALAR

Oʻzbekiston Respublikasi adliya vazirining 2020-yil “24” fevraldagi
45-um-son buyrugʻiga

2-ILOVA

 

 

 

Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimi xodimlari
uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitishni

tashkil etish yuzasidan

USLUBIY KOʻRSATMALAR

 

1-bob. Umumiy qoidalar

 

1. Mazkur Uslubiy koʻrsatmalar adliya organlari va muassasalari xodimlari uchun korrupsiyaga qarshi kurashish masalalarida ichki idoraviy oʻqitishni tashkil etish boʻyicha uslubiy koʻrsatmalarni belgilaydi.

2. Mazkur Uslubiy koʻrsatmalar korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni oldini olish va ularni sodir etishga olib kelayotgan sabablarni bartaraf etish, xodimlarning huquqiy madaniyatini oshirish va ularni qonun hujjatlariga hamda adliya organlari va muassasalarining ichki hujjatlariga rioya qilish ruhida tarbiyalashga qaratilgan.

3. Adliya organlari va muassasalarining xodimlarini korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻquv dasturlari va materiallari ushbu Uslubiy koʻrsatmalarga muvofiq ishlab chiqiladi.

4. Adliya organlari va muassasalarining kadrlar boshqarmasi / boʻlimi xodimlar uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni yigʻadi va tahlil qiladi.

 

2-bob. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlarining asosiy tamoyillari

 

5. Adliya organlari va muassasalarining xodimlar uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari quyidagi tamoyillarga tayanadi:

xolislik va ilmiylik – korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida oʻquv materillarini tayyorlashga masʼul boʻlgan shaxslar ularni ilmiy faktlar, Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligi talablari va xalqaro standartlarga muvofiqligini taʼminlaydi;

amaliylik – adliya organlari va muassasalarining xodimlarini korrupsiyaga qarshi oʻqitishning shakllari, usullari va materiallari amaliy ahamiyatga ega boʻlishi, haqiqiy vaziyatlarga asoslanishi, shuningdek, xodimlar tomonidan olingan materiallarni tushunishi darajasi va muayyan amaliy vazifalarni hal qilish uchun qoʻllay olish imkoniyatini, keyinchalik nazoratini qamrab olishi zarur;

ketma-ketlik va tizimlilik – korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida oʻquv materiallarining tayyorlash hamda adliya organlari va muassasalarining xodimlarini oʻqish tartibi ketma-ket tarzda, tuzilmaviy-mantiqiy tizim shaklida amalga oshiriladi. Oʻqitish umumiy tushunchalar va hodisalardan yakka tartibga, soddadan murakkabga, bazaviydan rivojlanganga va h.k. asosida amalga oshiriladi;

hammaga moʻljallanganlik – korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari adliya organlari va muassasalari xodimlarining mavjud bilimlari va koʻnikmalarini hisobga olish, barcha xodimlarga tushunarli boʻlgan oʻquv materiallarini shakllantirish asosida amalga oshiriladi;

differensial yondashuv – adliya organlari va muassasalari xodimlarini korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari muayyan funksiyalar / faoliyat yoʻnalishlarida korrupsiyaviy xavf-xatarlarni baholash natijalarini inobatga oladi. Korrupsiyaviy xavf-xatari yuqori boʻlgan lavozimlarni egallab turgan xodimlar qoʻshimcha maxsus tarzda korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitiladi;

oʻqitish ishlarining usullari va shakllarini doimiy asosda takomillashtirish – adliya organlari va muassasalari oʻquv materiallarini ishlab chiqish, oʻqitish, shuningdek, xodimlarining bilimlarni oʻzlashtirganligini tekshirishda texnik va ilmiy taraqqiyotning innovatsiyaviy yutuqlaridan foydalanishga intiladi.

 

3-bob. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlarining ustuvor vazifalari

 

6. Oʻqitish ishlarining shakli va usullarini belgilash, shuningdek, korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida oʻquv materiallarini shakllantirishda adliya organlari va muassasalari xodimlarini korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitishga masʼul boʻlgan shaxslar quyidagi ustuvor vazifalarga asoslanishlari lozim:

korrupsiyaning mohiyati, uning shakllari, jamiyat hayotining turli sohalarida namoyon boʻlishi xususiyatlari, ushbu voqelikning sabablari, ijtimoiy-xavfli va zararli oqibatlari haqida umumiy tasavvurni shakllantirish;

Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligi va korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha xulq-atvorning maʼnaviy-axloqiy qadriyatlariga qatʼiy va soʻzsiz rioya qilinishiga asoslangan xulq-atvor modelini shakllantirish;

xodimlarni adliya organlari va muassasalarida amal qiladigan, korrupsiyaga qarshi kurashishga qaratilgan tamoyillar, talablar va tartib-taomillar bilan tanishtirish;

korrupsiyaviy xavf-xatarlar yuz berishiga koʻmaklashuvchi holatlarni aniqlash va oldini olish, korrupsiyaviy xulq-atvorga nisbatan murosasizlikni namoyish etish qobiliyatini shakllantirish.

 

4-bob. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlarini shakllantirish va oʻtkazishga masʼul shaxslar

 

7. Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi (keyingi oʻrinlarda – Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi) adliya organlari va muassasalari xodimlarini korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻquv rejalarini tayyorlashda qatnashadi, korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida oʻquv materiallarini ishlab chiqadi, oʻqitish ishlarini muvofiqlashtiradi, shuningdek, adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha tamoyillari va talablariga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilish uslubiga muvofiq adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlarining tartib-taomillarini monitoring va nazorat qiladi.

8. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi adliya organlari va muassasalari xodimlarini korrupsiyaga qarshi oʻqitishga kadrlar boshqarmasi (boʻlimi)ni hamda adliya organlari va muassasalarining boshqa tarkibiy boʻlinmalarini jalb qiladi.

9. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi adliya organlari va muassasalari xodimlarini korrupsiyaga qarshi oʻqitish rejalarini tayyorlash va korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida oʻquv materiallarini ishlab chiqishda “Adliya organlari va muassasalarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish markazi” davlat muassasasi hamda Yuristlar malakasini oshirish markazi bilan hamkorlik qiladi.

10. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi oʻquv materiallarini tayyorlashga va korrupssiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqtish ishlarini xalqaro yoki tegishli tajribaga ega boʻlgan mahalliy tashkilotlar bilan shartnoma tuzish asosida uchinchi shaxslarni jalb qilishi mumkin.

 

5-bob. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish muddatlari
va davriyligi

 

11. Adliya organlari va muassasalarining xodimlari uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari bir yilda kamida bir marta amalga oshiriladi.

12. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligida hamda adliya organlari va muassasalarining ichki hujjatlarida nazarda tutilgan majburiy tarzda malaka oshirish davomida taʼlim olganligi hamda qoʻshma konferensiyalar, yigʻilishlar, simpoziumlar oʻtkazilishidan qatʼi nazar amalga oshiriladi.

13. Adliya organlari va muassasalarining xodimlari quyidagi hollarda bir yilda bir martadan ortiq korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqishda ishtirok etadi:

agar xodim korrupsiyaviy xavfi yuqori boʻlgan lavozimni egallab turgan boʻlsa;

lavozimga tayinlash va rotatsiya qilinishda, agar shaxsning yangi lavozimi korrupsiyaviy xavf-xatari yuqori boʻlgan lavozimlar roʻyxatiga kirsa,

adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga oid huquqbuzarlik aniqlanganda yoki bajarilayotgan funksiyaning korrupsiyaviy xavfi darajasi oshganda;

adliya vaziri, uning oʻrinbosarlari hamda adliya organlari
va muassasalari rahbarlarining topshirigʻiga koʻra.

14. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish kunduzgi shaklda
yoki masofaviy oʻqitish elektron platformasidan foydalangan holda xodimlarning zaruriy tayyorgarligi va bilimlarini oshirish hamda nazorat qilish ishlari oʻtkazilishi mumkin. Barcha adliya organlari va muassasalari xodimlari korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqishda ishtirok etishi uchun ushbu masofaviy oʻqitish elektron platformasiga kirish imkoniyati mavjud boʻlishi kerak.

15. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish ishlari adliya vaziri, uning oʻrinbosarlari hamda adliya organlari va muassasalari rahbarlari tomonidan belgilangan muddatlarda amalga oshiriladi.

16. Adliya organlari va muassasalariga ishga qabul qilingan xodimlar ishga qabul qilingan paytdan boshlab ikki hafta muddatda korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitishlarda ishtirok etishi hamda adliya organlari
va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi ichki hujjatlari bilan tanishtirilishi lozim.

 

6-bob. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish turlari
va shakllari

 

17. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish quyidagicha amalga oshiriladi:

barcha xodimlar uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha umumiy oʻqitish;

korrupsiyaviy xavf-xatar darajasi yuqoriroq boʻlgan lavozimlar uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish;

adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashish tizimi elementlarini joriy etishga masʼul boʻlgan xodimlar uchun korrupsiyaga qarshi maxsus oʻqishlarni tashkil etish.

18. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha umumiy oʻqitish adliya organlari va muassasalarining barcha xodimlari uchun majburiy boʻlib, korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligi hamda adliya organlari va muassasalarining ichki hujjatlari, korrupsiyaga oid huquqbuzarlik sodir etilganda harakat qilish qoidalari va tartibi, shuningdek, ularni sodir etganlik uchun javobgarlik boʻyicha bilim
va koʻnikmalarni olishga qaratiladi.

19. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha umumiy oʻqitish natijalariga koʻra adliya organlari va muassasalarining xodimlari oʻrganilgan materiallarni oʻzlashtirilganligi va tushunilganligini hamda olingan bilim va koʻnikmalarni amaliyotda qoʻllay olishlarini tekshirishga qaratilgan test topshirishlari lozim.

20. Adliya organi va muassasasining xodimlari kamida 90 % savollarga toʻgʻri javob bersa, korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha umumiy oʻqitishni muvaffaqiyatli tamomlagan hisoblanadi.

21. Korrupsiyaviy xavf-xatar darajasi yuqoriroq boʻlgan lavozimlar uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish korrupsiyaga qarshi umumiy oʻqitishdan tashqari quyidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga olishi kerak:

korrupsiyaviy xavf-xatarlarni identifikatsiya qilish va kamaytirish usullari va turlari;

korrupsiyaga yoʻl qoʻymaslik maqsadida yuqori lavozimlarda korrupsiyaning namoyon boʻlish shakllari va turlarini.

22. Korrupsiyaviy xavf-xatar darajasi yuqoriroq boʻlgan lavozimlar uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitish korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha umumiy oʻqitishdan qatʼi nazar amalga oshiriladi.

23. Korrupsiyaviy xavf-xatar darajasi yuqoriroq boʻlgan lavozimlar roʻyxati Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi tomonidan adliya organlari
va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha muvofiqlashtiruvchi shaxslar koʻmagida Oʻzbekiston Respublikasi adliya vaziri tomonidan tasdiqlangan Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaviy xavf-xatarlarni baholash uslubiyotiga muvofiq shakllantiriladi.

24. Adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashishni tashkil etishga masʼul boʻlgan xodimlar uchun oʻqitish korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida ekspertlarni jalb qilgan holda malakasini oshirish, shuningdek, ixtisoslashtirilgan vakolatli uchinchi shaxslar tomonidan tashkil etiladigan treninglarda qatnashish shaklida har ikki yilda kamida bir marta amalga oshiriladi.

25. Mazkur Uslubiy koʻrsatmalarning 26-bandida koʻrsatilgan malaka oshirish va treninglar kamida 40 (qirq) soat davomida oʻtkaziladi.

26. Adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashishni tashkil etishga masʼul boʻlgan xodimlar uchun korrupsiyaga qarshi maxsus oʻqitish korrupsiyaga qarshi kurashish sohasi qonunchiligidagi oʻzgarishlar, korrupsiyaga qarshi kurashish tizimlarni qurish va davlat organlarida korrupsiyani bartaraf etish boʻyicha chora-tadbirlarni amalga oshirilishini oʻrganishni qamrab olishi lozim.

 

 

7-bob. Korrupsiyaga qarshi oʻquv dasturi

27. Adliya organlari va muassasalarining xodimlariga korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha umumiy oʻqitish amaliy ahamiyatga ega boʻlishi hamda yangi bilimlarni oʻrgatishi yoki:

korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi qonunchilikni, adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha ichki hujjatlarni, jumladan, oʻrnatilgan taqiqlar, cheklovlar, majburiyatlar va ruxsatnomalar, xizmat xulq-atvoriga qoʻyiladigan talablar, korrupsiyaviy tavsifdagi huquqbuzarliklar aniqlanganda adliya organlari va muassasalari xodimlari harakatlarining ketma-ketligi bilan bogʻliq bilimlar;

adliya organlari va muassasalari faoliyatining turli yoʻnalishlarida korrupsiyaviy xavf-xatarlarni baholash qobiliyatini, korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha belgilangan choralarni amaliyotda qoʻllash mahorati boʻyicha olingan bilimlarni qoʻllash koʻnikmalarini takrorlashni taʼminlashi zarur.

28. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻquv materiallariga mazkur Uslubiy koʻrsatmalarning ilovasida koʻrsatilgan namunaviy mavzular kiritilishi mumkin.

8-bob. Qayta koʻrib chiqish va oʻzgartirish kiritish tartibi

29. Mazkur Uslubiy koʻrsatmalar Oʻzbekiston Respublikasining qonunchiligi hamda adliya organlari va muassasalarining ichki hujjatlari oʻzgarganda qayta koʻrib chiqilishi lozim.

Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimi xodimlari uchun korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻqitishni tashkil etish yuzasidan uslubiy koʻrsatmalarga

ILOVA

 

 

Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimi xodimlari uchun

korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha oʻquv

NAMUNAVIY DASTURI

 

Mavzu	Mavzu tarkibi
Korrupsiyaning tabiati.	Korrupsiya tushunchasi, shakllari va sabablari; Korrupsiya ijtimoiy-huquqiy hodisa sifatida; Jamiyatda korrupsiyaga munosabat.
Korrupsiyaga qarshi kurashishning huquqiy asoslari.	Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha xalqaro amaliyot; Korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi qonunchilik; Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha ichki hujjatlar.
Adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashish usullari.	Korrupsiyaga qarshi kurashish elementlari, shuningdek, adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha muhim choralarning tahlili; Adliya organlari va muassasalarida manfaatlar toʻqnashuvini oldini olish, aniqlash va hal qilish; Adliya organlari va muassasalari xodimlarining xulq-atvor qoidalari; Korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida xodimlar va tarkibiy boʻlinmalarning majburiyatlari va vakolatlari; Maʼmuriy tartib-taomillar va reglamentlardan foydalanish. Maʼmuriy chegaralarni olib tashlash; Korrupsiyaga oid huquqbuzarlik xavfi aniqlanganda amalga oshiriladigan harakatlar.
Korrupsiyaviy xavf-xatarlar va odatiy korrupsiyaviy huquqbuzarliklar.	Adliya organlari va muassasalari tizimida korrupsiyaviy xavf-xatarlar va huquqbuzarliklarning asosiy turlari; Davlat mulki va byudjet mablagʻlaridan foydalanish boʻyicha tanlovga oid tartib-taomillarning samaradorligi; Adliya organlari va muassasalarining xaridlarni amalga oshirish faoliyati doirasida korrupsiyaviy xavf-xatarlar; Davlat xaridlarini amalga oshirishda korrupsiyaviy xavf-xatarlar; Jismoniy va yuridik shaxslarga ommaviy xizmatlarni koʻrsatishda korrupsiyaviy xavf-xatarlar; Litsenziyalash va nazorat qilish-ruxsat berishning boshqa faoliyatida korrupsiyaviy xavf-xatarlar; Qonunlar hamda adliya organlari va muassasalarining ichki hujjatlarini tayyorlash, qabul qilish va amalga oshirish jarayonidagi korrupsiyaviy xavf-xatarlar; Tekshiruvlar oʻtkazish va huquqni qoʻllash amaliyotini oʻrganishda korrupsiyaviy xavf-xatarlar; Adliya organlari va muassasalarining faoliyatidagi boshqa xavf-xatarlar.
Korrupsiyaga oid huquqbuzarlikni sodir etganlik uchun javobgarlik.	Korrupsiyaga oid huquqbuzarlikni sodir etganlik uchun intizomiy javobgarlik; Korrupsiyaga oid huquqbuzarlikni sodir etganlik uchun jinoiy javobgarlik; Korrupsiyaga oid huquqbuzarliklar haqidagi ishlar boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasida sud amaliyoti.
Korrupsiyaga qarshi fuqarolik jamiyati.	Korrupsiyaga qarshi kurashish vositasi sifatida jamoatchilik nazorati; Huquqiy negilizimni bartaraf etish va fuqarolarning huquqiy madaniyatini oshirish; Korrupsiyaga qarshi kurashishda jamoat birlashmalari va ommaviy axborot vositalarining roli; Korrupsiyaga qarshi ijtimoiy fikr va xulq-atvorni shakllantirish; Ommaviy qoralash choralari; Fuqarolik jamiyati institutlarining Oʻzbekiston Respublikasi adliya organlari va muassasalari bilan oʻzaro hamkorligi.