Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilish USLUBIYOTI

Oʻzbekiston Respublikasi adliya vazirining 2020-yil “24” fevraldagi
45-um-son buyrugʻiga

3-ILOVA

 

Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini

monitoring va nazorat qilish

USLUBIYOTI

I. Umumiy qoidalar

1. Mazkur Uslubiyot adliya organlari va muasasalari tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring
va nazorat qilish tartibini belgilaydi.

2. Mazkur Uslubiyotda monitoring deganda korrupsiyaga qarshi kurashish tizimining amal qilishi samaradorligini baholash hamda adliya organlari va muassasalarining faoliyatida korrupsiyaviy xavf-xatarlarni kamaytirish maqsadida tekshirish, nazorat yoki tanqidiy oʻrganish koʻrinishida amalga oshirilishi mumkin boʻlgan korrupsiyaga qarshi kurashish tizimi holatining tahlili tushuniladi.

3. Quyidagilar Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilishning asosiy maqsadi boʻlib hisoblanadi:

a) adliya organlari va muassasalari faoliyatining korrupsiyaga qarshi qabul qilingan talablarga muvofiqligini tekshirish;

b) adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning yetarliligi va korrupsiyaga qarshi tadbiq etilgan tartib-taomillarning samaradorligini baholash;

v) korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarga yoʻl qoʻymaslik maqsadida Adliya vazirligining korrupsiyaga qarshi tizimini takomillashtirish.

4. Adliya organlari va muassasalarida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilish boʻyicha javobgar boʻlib Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi (keyingi oʻrinlarda – Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi) hisoblanadi.

 

II. Monitoring va nazorat qilish yoʻnalishlari va ularni amalga oshirish boʻyicha chora-tadbirlar

5. Monitoring va nazorat adliya organlari va muassasalarida qabul qilingan qorrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha ichki hujjatlar, yaxlit holda korrupsiyaga qarshi kurashish tizimini tashkil qiladigan (keyingi oʻrinlarda – korrupsiyaga qarshi kurashish tizimi) funksiya, tartib-taomillar, korrupsiyaga qarshi kurashish maqsadida adliya organlari va muassasalarida joriy etilgan
va amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarga nisbatan amalga oshiriladi.

6. Adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashish tizimi quyidagi asosiy yoʻnalishlar boʻyicha monitoring va nazorat qilinadi:

a) korrupsiyaga qarshi kurashish tizimining dolzarbligi va uning qonunchilik, shu bilan birga, xalqaro qonunchilik va standartlar talablariga muvofiqligini nazorat qilish, jumladan:

adliya organlari va muassasalari faoliyatida qoʻllanilishi mumkin boʻlgan qonun hujjatlari va yuqori turuvchi organlarning tavsiyalarini monitoring qilish;

korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha samarali tizimni yaratish va qoʻllab-quvvatlash masalalari yuzasidan xalqaro va xorijiy tashkilotlarning tavsiyalarini monitoring qilish;

b) adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha amaldagi tizimining samaradorligini monitoring qilish, jumladan:

adliya organlari va muassasalarining, jumladan, ular xodimlarining korrupsiyaviy harakatlarga aralashganligi haqidagi maʼlumotlar hamda kontragentlarida shunga oʻxshash maʼlumotlar mavjudligi yuzasidan ommaviy axborot vositalarini monitoring qilish;

adliya organlari va muassasalari xodimlarining korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha asosiy tamoyillar va talablardan xabardorligini tekshirish;

adliya organlari va muassasalari xodimlari tomonidan Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi kurashish siyosati va tartib-taomillarga rioya qilinishini tanlov asosida monitoring qilish.

III. Korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilish tartibi

7. Oʻzbekiston Respublikasi vakolatli organlarining korrupsiyaga qarshi kurashish masalalari boʻyicha qonunchilik va tavsiyalariga rioya qilinishini monitoring qilish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

a) Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi har yili Oʻzbekiston Respublikasining korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida qonunchiligiga, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining qarorlariga hamda Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha idoralararo komissiyaning qarorlariga kiritilgan oʻzgartirish va qoʻshimchalarning monitoringini amalga oshiradi. Monitoring natijalariga koʻra Adliya vazirligining ichki hujjatlariga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritilishi zarurligi haqida qaror qabul qilinadi;

b) monitoring natijalaridan kelib chiqib, adliya organlarining korrupsiyaga qarshi kurashish tizimiga oʻzgartirish kiritishga zarurat boʻlganda Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi tegishli takliflarni mazkur Uslubiyotning 1-ilovasiga muvofiq shaklda aks ettiradi.

8. Xalqaro va xorijiy tashkilotlarning korrupsiyaga qarshi kurashish masalalari boʻyicha tavsiyalarini monitoring qilish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

a) Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi har yarim yilda kamida bir marta korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha samarali tizimni yaratish va qoʻllab-quvvatlash masalalari yuzasidan xorijiy tashkilotlarning (BMT, SHHT, YEHHT va boshqalar) tavsiyalarini monitoring qiladi. Qoʻshimcha tarzda Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (International Organization for Standardization, ISO) tomonidan chiqariladigan korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi standartlar, Buyuk Britaniyaning regulyatorlari tomonidan “Poraxoʻrlikka qarshi kurashish toʻgʻrisida”gi Qonuni va AQSHning “Xorijda korrupsiyaga qarshi kurashish toʻgʻrisida”gi Qonuniga muvofiq chiqariladigan tavsiya
va tushuntirishlar, xalqaro Transperensi-Interneshnl tashkilotining (Transparency International) korrupsiyaga qarshi kurashish va tashkilot faoliyatining shaffofligini taʼminlash masalalari boʻyicha tavsiyalarining monitoringini amalga oshiradi;

b) monitoring natijalaridan kelib chiqib va zarurat boʻlganda Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi Adliya vazirligining ichki hujjatlariga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritish haqida tegishli takliflarni tayyorlaydi va ularni mazkur Uslubiyotning 1-ilovasiga muvofiq shaklda aks ettiradi.

9. Ommaviy axborot vositalarini monitoring qilish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

a) Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi adliya organlari
va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashishni muvofiqlashtiruvchi shaxslari hamda adliya organlari va muassasalarining matbuot xizmati faol koʻmagida adliya organlari va muassasalari, ularning boʻlinmalari va (yoki) ularning xodimlarining biron-bir gʻayrihuquqiy, jumladan, korrupsiyaviy harakatlarga (keyingi oʻrinlarda – relevant maʼlumot) jalb qilinganligi haqidagi maʼlumotlar mavjudligini aniqlash uchun ommaviy axborot vositalarini (milliy va xorijiy), shu jumladan, jurnallar, roʻznomalar, Internet tarmogʻi va boshqa ommaviy axborot vositalarini doimiy asosda monitoring qiladi.

b) adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaga qarshi kurashishni muvofiqlashtiruvchi shaxslari hamda matbuot xizmati tomonidan aniqlangan relevant maʼlumot zudlik bilan Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimiga yetkaziladi;

v) ommaviy axborot vositalarida adliya organlari va muassasalari, ularning boʻlinmalari va (yoki) ularning xodimlarining biron-bir gʻayrihuquqiy, jumladan, korrupsiyaviy harakatlarga jalb qilinganligi haqidagi maʼlumotlar aniqlanganda Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi boshligʻi ushbu fakt haqida zudlik bilan adliya vaziriga xabar beradi va xizmat tekshiruvini tayinlaydi va (yoki) aniqlangan maʼlumotlarni adliya organlarining faoliyatiga salbiy taʼsirini minimallashtirish, jumladan, Adliya vazirligi tizimining nufuzini himoya qilish boʻyicha chora-tadbirlarni ishlab chiqadi;

g) Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi maʼlumotlarni ommaviy axborot vositalarida aniqlanganligi faktini mazkur Uslubiyotning 1-ilovasiga muvofiq shaklda jurnalga qayd etadi.

10. Adliya organlari va muassasalari xodimlarining korrupsiyaga qarshi asosiy tamoyillar va talablardan xabardorligini tekshirish Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi tomonidan har yarim yilda bir marta adliya organlari xodimlarining korrupsiyaga qarshi asosiy tamoyillar va talablardan xabardorligini tekshirish tizimi boʻyicha mazkur Uslubiyotning 2-ilovasiga muvofiq birlamchi tadbirlarni tashkil etish yoʻli bilan amalga oshiriladi. Adliya organlari va muassasalari xodimlari tomonidan korrupsiyaga qarshi siyosat va tartib-taomillarga rioya qilinishini monitoring qilish belgilangan rejaga muvofiq tekshiruv shaklida Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi tomonidan amalga oshiriladi.

11. Adliya vazirining buyrugʻiga koʻra adliya organlari va muassasalarida ularning faoliyati boʻyicha rejadan tashqari komplayens-tekshiruvlar oʻtkazilishi mumkin.

12. Komplayens-tekshiruvlar doirasida xodimlar tomonidan Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi kurashish boʻyicha siyosati va tartib-taomillarga rioya qilinishini nazorat qilish, sodir etish ehtimoli yuqori boʻlgan korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni aniqlash, korrupsiyaviy xavf-xatarlarni har yili baholanishi va avvalgi monitoring doirasida ishlab chiqilgan chora-tadbirlar ijrosini nazorat qilish amalga oshiriladi.

13. Komplayens-tekshiruvlarni har yilda rejalashtirish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

har yili 15-yanvargacha Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi adliya organlari va muassasalarida komplayens-tekshiruvlarni oʻtkazish rejasini ishlab chiqadi;

reja bir kalendar yilga tuziladi va birinchi navbatda, adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaviy xavf-xatari yuqoriroq boʻlgan funksiyalarini oʻz ichiga oladi. Komplayens-tekshiruvlarni oʻtkazish rejasida:

a) tekshiruv sohasi (yoʻnalishi) – muayyan adliya organlarining tahlil qilinadigan ichki jarayonlari va (yoki) funksiyalari/yoʻnalishlari;

b) tekshiruv predmeti – ijrosi tekshirilishi lozim boʻlgan adliya organlarining ichki hujjatlari;

v) tekshiruv davri;

g) tekshiruv turi (toʻliq yoki tanlov asosida);

d) tekshiruv usuli (masalan, toʻgʻridan-toʻgʻri funksiyani bajarishga masʼul boʻlgan xodim bilan intervyu, hujjatlarni, korrupsiyaviy xavf-xatarlarni minimallashtirish boʻyicha chora-tadbirlar ijrosini tekshirish va h.k.) koʻrsatiladi.

Reja 31-yanvargacha adliya vaziri tomonidan koʻrib chiqilishi va tasdiqlanishi lozim.

14. Komplayens-tekshiruvlar adliya vazirining tekshiruvlarni oʻtkazish tartibi toʻgʻrisidagi buyrugʻi asosida oʻtkaziladi.

 

15. Komplayens-tekshiruvlar alohida holatlarni hisobga olgan holda quyidagi tartibda oʻtkaziladi:

a) komplayens-tekshiruv adliya organlarining jarayonlari/hujjatlarini tahlil qilish, shuningdek, muayyan chora-tadbirlar/funksiyalarni bajarilganligini tasdiqlash uchun zarur maʼlumot/hujjatlarni soʻrashdan boshlanadi (masalan, xarid boʻyicha hujjatlarni, arz qiluvchi bilan elektron yozishmalarni, kirish va chiqish hujjatlarini, buxgalterlik birlamchi hujjatlarni, hisobga olish tizimidan yuklanmalar, fotomateriallar, tasdiqlovchi hujjatlar);

b) soʻrov yuborilayotgan adliya organlari tarkibiy boʻlinmalari rahbarlari soʻralayotgan barcha hujjatlarni oʻz vaqtida va toʻliq taqdim etilishiga javobgar hisoblanadi;

v) soʻralayotgan hujjatlar olinganidan keyin Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi jarayon va funksiyalarni ularning bajarilishi ichki hujjatlarga, jumladan, korrupsiyaga qarshi tamoyillar, talablar va tartib-taomillarga muvofiqligini tahlil qiladi. Shuningdek, Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi adliya organlari va muassasalari xodimlari harakatlarining qonuniyligini va ularga adliya organlari va muassasalarining korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablar jihatidan yoʻl qoʻyilishini tekshiradi;

g) Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimining komplayens-tekshiruvni oʻtkazayotgan xodimlari komplayens-tekshiruvni lozim darajada hujjatlar bilan rasmiylashtirilishini va kuzatilishini, jumladan, quyidagilardan iborat boʻlgan ish hujjatlarini ramiylashtirish yoʻli bilan taʼminlaydi:

tekshiruv va tekshirilgan tartib-taomillar doirasida bajarilgan harakatlar haqidagi maʼlumot;

aniqlangan qoidabuzarliklar/kuzatuvlar haqidagi maʼlumot;

komplayens-tekshiruvning xulosalari/natijalarini tasdiqlovchi fayllar/hujjatlar (soʻralgan hujjatlarning nusxalari/skaner qilingan versiyalari);

d) Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi boshligʻi ushbu boʻlim xodimlari tomonidan komplayens-tekshiruvning tasdiqlangan rejasi doirasida oʻz majburiyatlarini lozim darajada bajarishlarini nazorat qilib, komplayens-tekshiruv natijalarining asoslanganligi boʻyicha javobgar boʻladi.

16. Komplayens-tekshiruv Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimining topshirigʻi va adliya vazirining buyrugʻi bilan uchinchi shaxslar tomonidan komplayens-tekshiruvni oʻtkazish tajribasiga ega boʻlgan xalqaro yoki mahalliy tashkilotlar bilan shartnoma tuzish orqali oʻtkazilishi mumkin.

17. Komplayens-tekshiruv natijalariga koʻra quyidagi asosiy qismlardan iborat boʻlgan korrupsiyaga qarshi kurashish tizimining amal qilinishi haqida maʼlumotnoma-hisobot tuziladi:

kirish qismi: oʻtkazilgan komplayens-tekshiruv haqida maʼlumot (jarayonlar/funksiyalar, tekshirilayotgan davr, ishtirokchilar, muddatlar, nazorat tartib-taomillari, oʻrganilgan hujjatlar va h.k.) koʻrsatiladi;

bayon qismi: tekshiruv davomida aniqlangan holatlar, tekshiruv tadbirlarini oʻtkazish natijalari va aniqlangan qoidabuzarliklar haqidagi maʼlumot aks ettiriladi;

qaror qismi: adliya organlaridagi korrupsiyaga qarshi mavjud nazoratlar/tartib-taomillarning samaradorligi haqidagi xulosalar
va (zaruratga koʻra) ichki jarayonlarni amalga oshirishda korrupsiyaga qarshi choralarni takomillashtirish boʻyicha tavsiyalar shakllantiriladi.

18. Komplayens-tekshiruv haqidagi hisobotning asosiy qoidalari/kuzatuvlar ushbu Uslubiyotining 1-ilovasiga muvofiq shaklda umumiy jurnalda aks ettiriladi.

 

IV. Yakunlovchi qoidalar

 

19. Monitoring va nazorat boʻyicha amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasiga koʻra Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi har chorakda adliya vaziri va Adliya vazirligi Hayʼati oldida hisobot beradi.

20. Korrupsiyaga qarshi kurashish boʻlimi tomonidan monitoring
va nazorat boʻyicha chora-tadbirlar natijasiga koʻra ishlab chiqilgan tavsiyalar keyingi yilga moʻljallangan Adliya vazirligining korrupsiyaga qarshi kurashish dasturiga kiritiladi.

 

Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilish uslubiyotiga

1-ILOVA

 

Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qlinishini monitoring va nazorat qilish

JURNALI

 

T/r	Monitoring / tadbir turi	Chora-tadbirlarni monitoring qilish davriyligi (har yili/har yarim yilda/har kuni/muntazam)	Monitoring / tadbirni oʻtkazish sanasi	Kuzatuvni tafsiloti	Korrupsiyaga qarshi kurashish tizimini toʻgʻrilash choralari	Masʼul ijrochi	Toʻgʻrilanadiogan chora-tadbirlarni ijro muddati	Ijro holati
Korrupsiyaga qarshi kurashish tizimining yetarliligini baholash
1.	Qonunchilik va vakolatli organlarining tavsiyalarining monitoringi	Har kuni		1.1. ….	1.1. ….	1.1. ….	1.1. ….	1.1. ….
				1.2.….	1.2.….	1.2.….	1.2.….	1.2.….
				…	…	…	…	…
2.	Korrupsiyaga qarshi kurashish masalalarida xalqaro va xorijiy tashkilotlarning tavsiyalarining monitoringi	Har yarim yilda		2.1. …	2.1. …	2.1. …	2.1. …	2.1. …
				2.2. …	2.2. …	2.2. …	2.2. …	2.2. …
				…	…	…	…	…
Korrupsiyaga qarshi kurashish tizimining samaradorligini baholash
3.	OAV monitoringi	Muntazam		3.1. …	3.1. …	3.1. …	3.1. …	3.1. …
				3.2. …	3.2. …	3.2. …	3.2. …	3.2. …
				…	…	…	…	…
4.	Xodimlarning korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablardan xabardorligini tekshirish	Har yarim yilda		4.1. …	4.1. …	4.1. …	4.1. …	4.1. …
				4.2. …	4.2. …	4.2. …	4.2. …	4.2. …
				…	…	…	…	…
5.	Adliya organlari va muassasalari xodimlari tomonidan korrupsiyaga qarshi oʻrnatilgan siyosat va tartib-taomillarga rioya qilinishining monitoringi	Har yili		5.1. …	5.1. …	5.1. …	5.1. …	5.1. …
				5.2. …	5.2. …	5.2. …	5.2. …	5.2. …
				…	…	…	…	…

 

Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tizimida korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilinishini monitoring va nazorat qilish uslubiyotiga

2-ILOVA

 

 

Adliya organlari va muassasalari xodimlarining korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablardan

xabardorligini tekshirish

TIZIMI

 

T/r	Tekshiruv yoʻnalishi	Tekshiruv tadbirlari
1.	Adliya organlari va muassasalari xodimlariga odob-axloq qoidalariga, korrupsiyaga qarshi tamoyillar va talablarga rioya qilish masalalari boʻyicha treninglar (kunduzgi yoki sirtqi) oʻtkazilishining monitoringi	Treninglar muntazamligi, ularning mazmuni va qatnashuvchi shaxslar qismi boʻyicha ichki talablarga rioya qilinishini nazorat qilish.
2.	Korrupsiyaga qarshi kurashish prinsiplari va tartib-taomillar talablarini bilishini tekshirish	Adliya organlari xodimlari tomonidan korrupsiyaga qarshi kurashish treninglari doirasida oʻtkaziladigan test yoki boshqa nazorat tadbirlaridan oʻtishlari natijalarining tahlili; Xodimlarni korrupsiyaga qarshi siyosat bilan imzo qoʻydirilgan holda majburiy tarzda tanishtirilganligini tekshirish; Xodimlarni korrupsiyaga qarshi siyosat va tartib-taomillarning bilishini tanlov asosida tekshirish: 1) tekshiruvda qatnashish uchun adliya organlari va muassasalari xodimlarini tanlov asosida aniqlash (soʻrovda qatnashadigan xodimlarning eng kam soni – adliya organlarida turli tarkibiy boʻlinmalardan turli lavozimlarni egallab turgan kishilar soni 10 nafar); 2) ichki hujatlarda koʻrsatilgan korrupsyaiga qarshi talablar va normalar boʻyicha (muayyan vaziyatda vazifa – keyslarni hal qilish bilan) savollar roʻyxatini tuzish (savollarning eng kam soni 10 ta, ular test formatida, ochiq savollar shaklida yoki boshqacha usulda tuzilishi mumkin); 3) javoblar/qarorlarni taqdim qilishlari uchun tanlab olingan xodimlarga nazorat savollarini yuborish; 4) natijalarni tahlil qilish va xodimlar bilan korrupsiyaga qarshi talablar va tartib-taomillarni tushunishda qiyinchiliklarni muhokama qilish.